Je veelzijdigheid is een kracht

Veelzijdigheid of multipassionaliteit kan je soms in de weg zitten. Maar je veelzijdigheid is een kracht, als je ermee om leert gaan.

Dit artikel neemt je mee in de voor én nadelen van veelzijdigheid, en geeft je een stappenplan voor hoe je jouw veelzijdigheid (nog meer) als een kracht kunt zien en inzetten.

De (schijnbare) nadelen van veelzijdigheid

Ik weet niet hoe jouw huis eruitziet, maar het mijne is gevuld met half-afgemaakte projecten, meteriaal voor vergeten hobby’s, een eclectische boekenkast en dingen die ik nodig heb voor de dingen die ik – ooit nog een keer – ga maken, doen, lezen of gebruiken. Ik ben lang, láng op zoek geweest naar wat nou toch mijn passie was. Zou het ukulele spelen zijn? Of toch games programmeren? Nee, escaperooms maken. Nee, kleding naaien. Misschien podcasts over sprookjes opnemen? Nee, wacht, dit wordt ‘m echt: aquarellen. Steeds opnieuw dacht ik eindelijk gevonden te hebben wat iedereen om mij heen al lang voor zichzelf had uitgezocht.

En daarmee kom ik meteen op het eerste nadeel: je bent anders dan anderen. De wereld verwacht van je dat je één pad kiest, één specialisme, één typerend ding waarin je verder groeit. Maar jij en ik, wij blijven niet bij één pad. En dat wringt met de verwachtingen van anderen. Laten we eerlijk zijn: ook met de verwachtingen die we al lang geïnternaliseerd hebben.

Iets anders dat kan voelen als een nadeel, is dat je als veelzijdig persoon vaak opnieuw moet beginnen. In plaats van dat je de vruchten kunt gaan plukken van jouw nieuw verworven kennis/vaardigheid/certificaat/project, word je gegrepen door iets nieuws en kun je weer van voren af aan beginnen. Lekker dan.

In een wereld vol specialisten, is er altijd iemand die meer weet dan jij, op elk gebied waar jij kennis van hebt. A jack-of-all-trades is a master of none, nietwaar? Die specialist wordt eerder gekozen voor de promotie, de baan, het project… en hoewel jij weet van jezelf dat jij een hoop in je mars hebt, heb jij vaak niet meer te bieden dan de belofte ‘dat je het jezelf snel eigen kunt maken, hoor’. Tsja…

Nu had ik hierboven al geschreven dat het schijnbare nadelen zijn. Het is maar net hoe je het bekijkt. Want…

• Je bent niet verplicht om te voldoen aan de verwachtingen van anderen. Jij bent met je andere insteek vaak juist die frisse wind die de boel wat kan opschudden.
• Opnieuw beginnen vinden veel mensen doodeng. Jij bent eigenlijk juist een specialist in het opnieuw beginnen!
• En a jack-of-all-trades is a master of none …….. but still better than a master of one! Yup, zo verloopt de hele uitspraak. Van veel dingen iets weten is op sommige plekken juist een pre.

De (onzichtbare) voordelen van veelzijdigheid

Zo op het eerste oog is het niet altijd duidelijk hoe veelzijdigheid juist een kracht kan zijn. Maar als je er echt naar gaat kijken, blijken er veel voordelen te zijn aan veelzijdigheid.

Ten eerste is jouw brein nog steeds één netwerk, en bestaat het niet uit geïsoleerde hokjes. Jij kunt vanuit al jouw verschillende interessegebieden verbanden leggen. Daarmee kom je tot creatievere oplossingen voor een probleem. Jij kunt in je eentje een multi-brainstorm houden door jouw verschillende invalshoeken op hetzelfde vraagstuk los te laten. Juist op plekken die een beetje vastgeroest zijn, ben jij hartstikke hard nodig.

Doordat jij je in verschillende onderwerpen hebt verdiept, spreek jij ook meerdere ’talen’. Je bent een perfecte tolk tussen collega’s of afdelingen die helemaal niets snappen van elkaars werk. Dat is niet iets dat je in veel vacatureteksten ziet staan, maar oh zo waardevol in de praktijk.

Stel, je collega wordt ziek. Wie neemt de werkzaamheden over? Nee, jij kunt niet ineens twee banen draaien, maar de kans is groot dat jij wél degene bent die kan instappen in dat stuk waar jouw collega in gespecialiseerd is. Omdat je al eens eerder iets hebt uitgezocht dat daar wel op lijkt. Of gewoon, omdat jij goed bent in je nieuwe dingen eigen maken.

De wereld verandert constant. Wat als een bepaald specialisme niet meer nodig is? Omdat de technologie verandert of omdat de cultuur verandert. Jij bent flexibel, er blijft altijd nog genoeg over dat jij kunt doen als een deel overbodig is. Om je een radicaal voorbeeld te geven: toen 66 miljoen jaar geleden een asteroïde insloeg bij Chicxulub, stierven alle grote diersoorten uit, en ook veel kleine. Raad eens wie er overleefden, de specialisten of de generalisten?

Maar ook buiten werk heeft veelzijdigheid voordelen. Je bent bijvoorbeeld een interessante gesprekspartner, omdat je over veel dingen genoeg te vertellen hebt. dan heb je met bijna iedereen wel raakvlakken.

Voor andere veelzijdige mensen kun jij een grote inspiratiebron zijn: zie je wel, het kan dus toch! En daarmee help je ook de verwachtingen wat losser te maken. Hoe meer we zien van veelzijdige mensen, hoe meer dat ook een onderbewuste mogelijkheid is in het cultuurbeeld.

En tot slot, je staat open voor nieuwe dingen. Er moet een event worden georganiseerd? Grote kans dat jij wel ergens kunt bijdragen. Iemand zoekt een partner om een side hustle op te zetten? Wel, waarom niet? Of misschien zelfs los van de ideeën van anderen: jij durft waarschijnlijk makkelijker in het diepe te springen, als je weet dat je een tof idee hebt.

Stappenplan naar je veelzijdigheid als kracht inzetten

Goed, leuk, al die voordelen, maar hoe vorm je je leven nou zo, dat je jouw veelzijdigheid echt als een kracht kunt inzetten? Hier is een stappenplan.

1. Erken je veelzijdigheid. Verdiep je in multipassionaliteit, multipotentialiteit, generalisme, of hoe je het wilt noemen. Probeer niet langer te passen in het hokje van de specialist. Jij zult jouw grootste fan moeten zijn, om jouw bijzondere kracht in te zetten.
2. Maak een lijst met je passies. Zorg dat je weet wat je wilt doen. En wees je ervan bewust dat het een momentopname is. Volgend jaar ziet jouw lijst er waarschijnlijk alweer anders uit.
3. Zoek uit wat voor type multipassionate jij bent. Met jouw natuurlijke stroom meevaren, maakt dingen een een stuk makkelijker.
4. Bedenk welke omgeving jij nodig hebt om tot je recht te komen. Hoeveel afwisseling heb je nodig en waarin? Hoe gaan mensen idealiter met elkaar om in jouw omgeving? Waar heb je vrijheid nodig, en waar sturing?
   Er zijn drie manieren om je omgeving aan te passen. Welke past bij jou?
   • Vind het. Ga op zoek naar een plek waar jij veel van jezelf in kunt leggen. Dat kan op je werk zijn, of daarbuiten.
   • Maak het. Overtuig jouw favoriete nieuwe werkgever van het feit dat jij een baan kunt vervullen die nog niet bestaat, maar wel nodig is. Start je eigen bedrijf. Of verander je leefstijl zodat je met minder uren werken rond kunt komen.
   • Verander het. Trek de stoute schoenen aan en kijk eens of je mensen mee kunt krijgen in veranderingen. Andere taken, een ander ritme, of een nieuw project.
5. Brainstorm manieren om jouw passies plek te geven in je leven.
   • Nieuwe baan. Misschien is het echt tijd voor iets radicaal nieuws.
   • Nieuwe taken in je baan. Soms kun je ook wat minder drastisch te werk gaan. Bespreek eens met je leidinggevende wat je graag zou willen.
   • Meer ruimte maken voor je hobby’s. We hebben allemaal 168 uren in een week. Zorg dat je ze goed besteedt.
   • Ja leren zeggen. Plek maken voor wat jij belangrijk vindt, gaat niemand voor je doen. Zorg dat jij er zelf van harte voor gaat staan.
6. Zet vandaag of morgen één kleine of grote stap in die richting. Herhaal stap 6.

Zo simpel – en zo moeilijk – is het. Uitspreken is een commitment aangaan met jezelf, dus ik daag je graag uit: zet hieronder wat jouw eerste stap gaat zijn!

De foto bovenin is van Alexander Schimmeck op Unsplash