Tijd verspillen zonder schuldgevoel

We leven in een wereld waarin onze waarde vaak wordt gekoppeld aan wat we doen. Aan prestaties, aan output, aan zichtbare resultaten. De vraag “Hoe was je dag?” wordt meestal beantwoord met wat we hebben gedaan. Niet met wat we voelden, dachten of waar we betekenis uit haalden. Een rustig weekend mag je nog wel hebben, maar op een doordeweekse dag niets doen? Bespottelijk. En toch is nietsdoen een van de belangrijkste dingen voor een fijn leven. Dit artikel is een pleidooi om vaker tijd te verspillen zonder een schuldgevoel.

Waarom we ons schuldig voelen over nietsdoen

Voor veel slimme, ambitieuze, gevoelige vrouwen voelt nietsdoen als falen. De lat ligt hoog, de ideeën zijn eindeloos, en je weet dat je zóveel méér zou kunnen doen met je tijd. En dus wordt stilstand gezien als zonde. Of als luiheid. Of als bewijs dat je ‘het niet waarmaakt’.

Je kunt jezelf uitfoeteren, ervoor schamen, of het als reden opvoeren om je dromen niet na te jagen, omdat je het niet verdient. Herkenbaar?

Dat schuldgevoel komt niet uit het niets. De maatschappij beloont zichtbaar harde werkers. Productiviteit is de norm, en mensen die niks doen zijn al snel verdacht. Voeg daar aan toe dat veel hoogbegaafde vrouwen opgegroeid zijn met waardering voor hun output (slim, snel, goed in dingen), en je hebt een recept voor het gevoel dat je altijd bezig moet zijn om waardevol te zijn.

Maar dat klopt niet. Je bent niet je to-dolijst. Productiviteit definieert jou niet. Je bent immers een human being, niet een human doing.

Waarom tijd verspillen waardevol is

Er zit een heleboel waarde in niets doen. Die waarde is niet uit te drukken in output, in opbrengst of in nut.

En weet je, de meeste belangrijke dingen zijn dat niet. Wat is de opbrengst van liefde? Hoeveel geld levert respect je op? Hoe nuttig is vrijheid? Dat zijn absurde vragen. En toch voelen we allemaal dat die dingen eindeloze waarde hebben. Zo zit het ook met nietsdoen.

Laten we eens kijken naar een paar zogenaamd nutteloze tijdsbestedingen:

• Doelloos wandelen
  Niet omdat het moet, maar omdat je benen willen bewegen. Omdat je hoofd leeg mag waaien. Omdat de wereld even zonder richting mag zijn. Het is heerlijk en gezond om buiten te zijn. Je hoofd krijgt blijere gedachten als je lijf in beweging is.
• Voor je uit staren
  Je hersenen verwerken dan wat je eerder hebt meegemaakt. Wat lijkt op tijdverspilling, is eigenlijk integratie. Net zoals we ’s nachts dromen om onze dag te verwerken, is dagdromen nodig om dingen even te laten bezinken. Wist je dat dagdromen verband houdt met zelfreflectie, plannen en betekenisgeving? Het is mentaal opruimen en bouwen tegelijk.
• Zonder doel tekenen, haken, knutselen, priegelen
  Niet alles hoeft iets op te leveren. Creativiteit heeft ruimte nodig om te ademen, en speeltijd is onmisbaar voor vernieuwing. Het geeft je de ruimte om te spelen, iets dat we als volwassenen véél te weinig doen. En het gaat er niet om of het mooi is of niet, het gaat om de zelfexpressie. Als alleen de beste vogel zou fluiten, was het erg stil in het bos.
• Lezen
  Of het nou een roman is of een tijdschrift: lezen voedt je binnenwereld. Jezelf kunnen verliezen in het verhaal van een ander geeft je brein input die het nooit zelf zou kunnen bedenken. Lezers hebben over het algemeen meer inlevingsvermogen, meer taalgevoel en meer verbeeldingskracht.
• Netflixen
  Series en films kunnen een manier zijn om te ontspannen, maar ook om emoties te verwerken, nieuwe perspectieven te ontdekken of gewoon even uit je hoofd te gaan. Juist voor mensen die veel denken, kan het heerlijk zijn om even mee te leven in het verhaal van een ander.
• Theedrinken
  Niet achter je bureau, maar écht even zitten met een warme kop. Tijd nemen om te proeven, te ademen, te zijn. Deze vorm van mindfulness laat je even terugkomen bij jezelf en wat er is. Theedrinken is een mini-ritueel van vertraging – en vertragen is precies wat je nodig hebt als je hoofd overloopt of je lijf op is.

Al deze dingen (en meer!) voelen als tijdverspilling, maar als je dieper kijkt naar wat het toevoegt, zal dat schuldgevoel snel minder worden.

Creativiteit heeft niksen nodig

Veel hoogbegaafde vrouwen zijn van nature scheppend. Je bedenkt nieuwe ideeën, ziet mogelijkheden die anderen missen, wil schrijven, bouwen, ontwerpen, creëren. Maar creativiteit laat zich niet afdwingen. Die heeft ruimte nodig, en juist dat ‘lege’ moment waarop je niks moet. Denk aan hoe vaak de beste ideeën komen onder de douche, tijdens een wandeling of als je je verveelt.

Niksen is niet alleen opladen: het is ook de voedingsbodem voor inspiratie. Juist als je even niks doet, kunnen losse gedachten samenvallen tot iets nieuws. Pas dan kun je out-of-the-box denken, omdat je je brein toestemming geeft om het doosje even los te laten.
Geef jezelf dus niet alleen ruimte om te creëren, maar ook om te dralen, dwalen en dagdromen. Je creatieve proces kan niet zonder.

Nietsdoen als balans

Balans is één van de kernpijlers van mijn werk – en niet voor niets. Slimme, intense vrouwen zijn gewend om veel te dragen, te denken, te voelen en te doen. Maar zonder tegenwicht ga je scheef. Nietsdoen lijkt dan misschien zonde van je tijd, maar in werkelijkheid is het de tegenhanger van actie. Het zorgt dat je kunt herstellen, afstemmen, herijken.

Een leven dat stroomt, vraagt om momenten van stilstand. Anders stroom je over. In plaats van jezelf op te jagen met to-do’s, kun je kiezen voor momenten die níet productief zijn in klassieke zin – maar wel voedend, vertragend, verzachtend.
Denk aan een pyjamadag, een wandeling zonder podcast, een avond staren uit het raam. Niet omdat het moet, maar omdat het mag.
Jouw waarde zit niet in alles wat je afvinkt, maar in wie je bent – ook als je niets doet.

Tijd verspillen is een vaardigheid

Tijd verspillen zonder schuldgevoel is niet makkelijk, dat weet ik. Maar je kunt het oefenen. Begin met vijf minuten. Of met de afspraak dat je niet hóéft te kiezen wat je nu doet. Geef jezelf toestemming om niets te doen – zonder tegenprestatie, zonder excuus. Blok tijd in je agenda om op dát moment te doen waar je behoefte aan hebt. Komt er geen behoefte in je op? Geen paniek. Vaak hebben we afgeleerd om ernaar te luisteren. Maar als je rustig gaat zitten en je openstelt voor wat zich aandient, komt er eigenlijk altijd wel wat naar boven.

En als dat nog schuurt? Dan nodig ik je uit om samen te onderzoeken wat jij nodig hebt om méér te mogen zijn dan je prestaties. In Passie & Potentie leer je weer kiezen voor jezelf, en het nietsdoen dat daarbij hoort.

De afbeelding bovenin is van Radek Grzybowski op Unsplash.