Een stroom van prikkels

Je ontkomt niet aan prikkels, dus kun je er maar beter goede vrienden mee zijn. De wereld om je heen overlaadt je de hele dag (en nacht) met informatie voor al je zintuigen. Schermpjes, stress en het constant moeten schakelen tussen verschillende rollen, maakt het er niet rustiger op. Als je middenin die stroom van prikkels staat, kan het voelen alsof je er onherroepelijk door meegesleurd wordt.

Juist als je een hogere gevoeligheid hebt voor prikkels, is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen daarin, en te zorgen dat je kunt kanoën in de stroom, in plaats van naar adem happen als je niet hard genoeg watertrappelt.

Waarom dit lastig is voor hoogbegaafde multipassionates

Met een neuraal netwerk dat razendsnel werkt, veel interessant vindt en hoge standaarden hanteert, is de wereld tegelijkertijd een fantastische speeltuin en een overweldigende rivier.

Jouw hooggevoelige systeem zorgt ervoor dat ‘kleinere’ prikkels al binnenkomen (die tikkende klok die niemand anders lijkt te horen, dat jeukende merkje in je kleding, de waanzinnig mooie zonsondergang en je favoriete schrijfboekje omdat dat papier zo lekker voelt). Daarnaast kost het meer ‘werk’ om een prikkel te verwerken dan gemiddeld, juist omdat je dat op meerdere lagen tegelijkertijd doet. De combinatie met het graag goed willen doen én kunnen zien hoe dat dan zou moeten zijn, maakt dat je ook nog eens geneigd bent om op veel van die prikkels te reageren. Samengevat kom je dan op het volgende plaatje:

• Je merkt veel op
• Je voelt veel
• Je denkt diep en snel
• Je legt veel verbanden
• Je binnenkomende prikkels hebben vaak een emotionele lading
• Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel
• Je wilt alles goed doen
• Je doet veel verschillende dingen op een dag, krijgt veel situaties en omgevingen mee
• Je hoofd bedenkt haar eigen prikkels, die niet om je heen bestaan
• Je hebt grote antennes voor de wensen van anderen, omdat je gewend bent je aan te passen

Tja, als je het zo naast elkaar zit is het al vermoeiend om te lezen, laat staan er elke dag mee te leven.

Van overstroomd door prikkels naar bij je eigen stroom blijven

Zonder prikkels kun je niet leven, maar met té veel is het ook niet grappig meer. Wat kun je doen om een voor jou goede hoeveelheid prikkels te hebben?

Het antwoord is even complex als de oorzaak. Het zit niet alleen in ‘minder prikkels’, maar ook in fijnere prikkels. Een knetterende polyesterstof tegen je lijf of een zachte viscose? De stuiterende basketbal van je buurjongen of chille pianomuziek? Beide zijn prikkels in dezelfde categorie, maar de ene geeft je rust en de andere niet. Da’s leuk, maar als jij leerkracht bent, is het volumeknopje van je klas ver te zoeken. En als je in een kantoortuin werkt, kun je weinig doen aan de telefoons van je collega’s die links en rechts afgaan. Dan zit er nog bij dat de betekenis die je geeft aan prikkels, veel kan uitmaken voor wat ze met je doen. En dat je behoefte op de ene dag anders kan zijn dan de andere.

Een pasklare oplossing kan ik je daarom helaas niet bieden in een stuk tekst. Wel deel ik graag een aantal tips met je, om van prikkels je bondgenoot te maken.

5 tips om de juiste prikkels op je pad tegen te komen

Sommige prikkels kun je verminderen: minder schermtijd, minder moeten, minder herrie. Maar zelfs als je in een hutje op de hei zit, blijven er impulsen komen. Van buiten én van binnen. Wat helpt, is bewust kiezen waar je je aandacht aan wílt geven.
Je aandacht is als een zonnestraal: waar jij ‘m op richt, groeit. Dus in plaats van je alleen maar te verdedigen tegen wat er op je afkomt, kun je ook vragen:

• Wat raakt me hier, en waarom?
• Welke waarden of idealen willen hier aandacht krijgen?
• Hoe helpt deze informatie me?

Zodra je weet wat jij belangrijk vindt, worden sommige prikkels ineens zinvol. De stroom blijft bestaan, maar jij staat steviger. Niet omdat je je afsluit, maar juist omdat je ‘ja’ zegt tegen waar je voor openstaat. Hoe kun je dat doen? Nou, zo:

1. Plan ruimte in voor stilte, zodat je kunt horen wat jouw eigen stem te vertellen heeft.
   In plaats van alleen rust als doel, gebruik stilte als luistermoment naar je innerlijke kompas.
2. Noteer dagelijks één prikkel die je raakte – en waarom.
   Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt?
3. Gebruik overprikkeling als signaal om te herijken.
   – Stel de vraag: Leef ik nu in lijn met mijn waarden, of probeer ik iets anders te compenseren?
4. Visualiseer je eigen ‘prikkelkompas’.
   – Teken 4 kwadranten: wat geeft je energie / wat zuigt het weg / wat raakt je / wat is neutraal. Zoek de overlap met je waarden.
5. Wees je bewust van welke prikkels ontbreken.
   Prikkels die je inspiratie, diepgang, speelsheid en verbinding opleveren, zijn onontbeerlijk. Soms is irritatie aan prikkels geen teken van óver-, maar ónderprikkeling.

5 korte tips om bij je eigen stroom te blijven

Heb je acute chaos in je hoofd of lijf van overprikkeling? Dan kun je de volgende dingen toepassen om nu de druk te verlichten, of een volgende keer te voorkomen.

1. Verminder de irritante prikkels
   Zorg voor een goede koptelefoon, oordopjes, superchille kleren, verduisterende gordijnen, stille hobby’s om je in te verliezen en tijd alleen.
2. Check: is dit van mij?
   Als je ineens boos, verdrietig of gespannen bent: sta even stil. Was dit er al, of heb je het misschien overgenomen? Als het van binnenuit komt, kan het een teken zijn van overprikkeling.
3. Adem terug naar jezelf
   Letterlijk. Zet je voeten op de grond. Adem rustig in en uit. Voel bewust hoe het voelt, geef het alle ruimte, zodat de prikkels om je heen wat minder prominent worden.
4. Wees zuinig met nieuws en sociale media
   Je hoeft niet alles te weten. Je gevoeligheid is waardevol. Bescherm haar.
5. Creëer mini-pauzes op een dag
   Prikkels verwerken kost tijd. Laat stilte, leegte of natuur je helpen om terug in je eigen ritme te komen.

En verder?

De júiste hoeveelheid prikkels valt onder het zorgen voor een goede balans. Zit daar een moeilijkheid voor jou? Hier lees je meer artikelen over balans.

Iedereen heeft zo haar eigen strategieën ontwikkeld om om te gaan met die hoeveelheid prikkels die we binnenkrijgen. Heb jij nog een aanvulling waar andere vrouwen van kunnen leren? Deel het hieronder!

De afbeelding bovenin is van Mayukh Karmakar op Unsplash